Profetie van Jezus

Christian Science wordt nog al eens getypeerd als een sekte rond de persoonlijkheid van Mary Baker Eddy, de Ontdekster en Leidsvrouw van deze beweging en als een voortspruitsel van het spiritualisme of transcendentalisme dat zo populair was in Nieuw-Engeland aan het eind van de 18e eeuw. Niets is minder waar. Als Christian Science niet gefundeerd zou zijn op de Bijbel - dat is zowel het Oude als het Nieuwe Testament - dan zou deze religie jaren geleden al in vergetelheid zijn geraakt. Meer dan enig andere religieuze stroming houdt Christian Science zich bezig met de essentie van het Christendom of de profetie van Jezus, namelijk dat het de werken doet die hij deed, de grotere werken die hij verwachtte dat zijn volgelingen zouden doen. In haar zoeken naar een geestelijke verklaring van leven was haar duidelijk geworden dat de schepping totaal geestelijk moest zijn en uitdrukking moest geven aan de aard en het wezen van God, Geest. Ook begreep ze dat de schepping als het werk van oneindige onvernietigbare Geest geen enkel vernietigbaar element kon bevatten. Disharmonie, angst of ziekte waren geen deel van de schepping en dus nooit deel van de mens. Met haar eigen genezing als voorbeeld kreeg zij de overtuiging dat Jezus’ genezend werk niets miraculeus inhield, maar het resultaat was van zijn nimmer aflatend gebed, het zich voortdurend helder bewust zijn van zijn eenheid met God - een geestelijke eenheid waarin elk mens is opgenomen.

Effectief besef van eenheid

In welke vorm de leugen zich aan ons voordoet, zij het ziekte of gebrek, zinloos geweld of nationale onlusten, de eerste stap naar de oplossing is altijd in ons eigen bewustzijn. Alle dwaling, angst, onverdraagzaamheid zwicht voor het altijd werkzame goede dat onder invloed van het goddelijk Gemoed in het menselijk bewustzijn aanwezig is. Deze werking van het goede, deze ware idee van de eenheid van God en de mens, die zo helder tot uitdrukking kwam in alles wat Jezus zei en deed, is de Christus. Het is de macht van God, van de goddelijke Liefde en het goddelijk Gemoed die tot het menselijk bewustzijn spreekt om dit te hervormen, te genezen en te verlossen. Als wij leven en denken vanuit het standpunt van deze Christus, demonstreren wij individueel onze eenheid met het goddelijk Gemoed. En het gevolg is dat onze gedachten en onze levensvisie volledig hervormd worden. Waar was die Liefde die hij Vader noemde? Waar was het Gemoed dat hij God noemde? Die waren daar waar hij ze nodig had. Door het effectief besef van zijn eenheid met de immer aanwezige Liefde en de intelligentie van het goddelijk Gemoed werden angst, haat schijnheiligheid, trots vernietigd en verdwenen de meest hardnekkige ziekteverschijnselen als sneeuw voor de zon.

De idee van zoonschap

Het is kenmerkend voor Jezus dat hij nooit aan zichzelf dacht gescheiden van God, nooit gescheiden van het goede of Liefde, die zijn ware wezen uitmaakten. Van jongs af aan erkende hij dat de goddelijke Liefde, God, zijn Vader was. Op twaalfjarige leeftijd zei hij: “Ik moet zijn in de dingens mijns Vaders” (Luk.2:49). Later zei hij nog duidelijker: “Ik en de Vader zijn één” (Joh. 10:30). God en de mens zijn uiteraard niet een en dezelfde. Zij zijn één in substantie, één in wezen. En dat is bepalend voor die onscheidbare eenheid van God en mens als Vader en Zoon. Alles wat Jezus leerde en deed had dit als uitgangspunt, de idee van zoonschap. Tegen zijn discipelen sprak hij over ‘mijn Vader’ en zoals in het gebed des Heeren, over ‘onze Vader’. En hij gaf uitdrukking aan deze eenheid met zijn goddelijke Vader, de oorsprong van al het goede, door zijn menselijke tederheid, kracht en mededogen.

Overwinnaar over haat

Tijdens een discussie over Christian Science met een aantal zieleherders van andere Christelijke kerken vroeg een van hen: “Als u werkelijk gelooft dat men de werkelijkheid van kwaad en lijden moet ontkennen om de zieken te genezen, gelooft u dan dat Jezus heeft geleden aan het kruis?” Er zijn vele aanhalingen waarin Mrs. Eddy in haar geschriften spreekt over het lijden van Jezus aan het kruis. In een daarvan vraagt zij: ”Was het rechtvaardig dat Jezus leed?” Haar antwoord is: “Neen, maar het was onvermijdelijk, want op geen andere manier had hij ons de weg en de macht van Waarheid kunnen aantonen” (Wetenschap en Gezondheid. p. 40). Jezus had de mensen al verteld dat hij als de Messias of de Christus geheel één was met zijn hemelse Vader, de schepper van het heelal, voor altijd in vrede in de eeuwige harmonie. Zonder deze bewuste vereenzelviging met zijn ware geestelijke zelfheid, één met God, had hij nooit de steen van het graf kunnen afwentelen en aan zijn discipelen kunnen verschijnen in de heerlijkheid van de opstanding, als overwinnaar over de haat van wie hem aan het kruis hadden genageld, over de schijnbare onafwendbaarheid van de dood en zijn bijzetting in de donkere groeve. Wat is dan de boodschap van het kruis en van Jezus’ opstanding die daarop volgde? Is het niet dit, dat hij door zijn onderwerping aan het allerergste wat de zondige mensheid hem kon aandoen voor eeuwig en altoos bewees dat de Christus nooit gedeerd of zelfs maar verontrust kan worden door welk element van ‘s werelds stoffelijkheid dan ook?

Eenvoudige eerlijke erkenning

We menen soms dat we een gevecht moeten leveren tegen een of ander ontwikkeld systeem dat voortdurend tracht ons in te pompen dat de mens stoffelijk is. Maar luister eens naar het dieper inzicht dat Mrs. Eddy had in de geneeswijze van Jezus: “In het denken van Jezus was het de volkomen natuurlijkheid van Waarheid die zijn genezingen gemakkelijk en ogenblikkelijk maakte. Voor Jezus was het goede de normale toestand van de mens en het kwaad de abnormale. … (Misc.Writings p. 200). Hier is geen sprake van een mentale strijd, maar slechts van een eenvoudige eerlijke erkenning van de feiten. De sleutel tot deze methode is gewoon te beseffen dat de mens geestelijk is - geheel en al geestelijk - de zoon van God in de meest volledige betekenis van deze woorden. Als we van deze grondwaardheid uitgaan, komen er allerlei nieuwe mogelijkheden voor ons beschikbaar. We ontdekken dat onze oorspronkelijke identiteit is onsterfelijkheid, oneindige intelligentie, geestelijke macht en schoonheid. De ontdekking van onze geestelijke identiteit komt niet plotseling - in een flits van begrijpen. Bij de meesten van ons gaat dit ontdekken geleidelijk, naarmate we, stap voor stap, steeds beter leren hoe we onze oude opvoeding - waarin we onszelf zien als een stoffelijk wezen - moeten afleggen en hoe we deze nieuwe identiteit, deze pas verworven ontdekking van de geestelijke mens, moeten aannemen. Maar doen we die stappen eenmaal, dan brengen ook wij deze ontdekkingen in praktijk door onszelf en anderen te genezen.

De geestelijke mens

Christus Jezus probeerde zijn volgelingen tot het besef te brengen dat ze niet alleen dicht bij God stonden, maar dat ze ook voortdurende God konden begrijpen. Hoe? Door gebruik te maken van de zintuigen waarmee ze God konden waarnemen, namelijk hun geestelijke zintuigen, zintuigen waarvan waarnemingsvermogen ontwikkeld kan worden en die zoveel verder gaan dan de vijf beperkte fysieke zintuigen van de mens. Jezus was in staat zijn werk te doen doordat hij zich een fundamenteel feit realiseerde, dat in het begin van de Bijbel staat: “God schiep de mens naar zijn (Gods) gelijkenis” (Gen. 1:27). Dat betekent dat de mens zuiver geestelijk was en zuiver geestelijk is. De kern van zijn leer ging echter snel verloren. Wat was de geneeswijze van Jezus? Mrs. Eddy heeft een korte beschrijving van de geneeswijze van Jezus. “Jezus aanschouwde in de Wetenschap de volmaakte mens, die voor hem zichtbaar was, waar door stervelingen een zondig, sterfelijke mens wordt gezien. In deze volmaakte mens zag de Verlosser Gods eigen gelijkenis en deze juiste kijk op de mens genas de zieken” (Wetenschap en Gezondheid p. 476, 477). Jezus openbaarde de mens in een zeer letterlijke betekenis: Hij demonstreerde dat de mens goddelijk is, dat wil zeggen dat elk facet van zijn bestaan door God gemaakt en gehandhaafd wordt. De ontdekking van de geestelijke mens, onze ontdekking van onze werkelijke identiteit, is het werk van de Christus. De mens mag ogenschijnlijk verwikkeld zijn in stoffelijk denken, maar in onze tijd heeft de Christus deze verkeerde opvoeding - als onwerkelijk - vernietigd en onze godgelijke identiteit onthuld, namelijk de geestelijke mens.

Geestelijke zelfheid

Mededogen en zachtmoedigheid waren een onverbrekelijk begeleidingsverschijnsel van de Christusmacht. Steeds weer vertellen de schrijvers van de evangeliën ons dat Jezus met ontferming bewogen was voor de mensen. Daarom genas hij ze, verloste hij hen en gaf hij ze te eten. Hij hield van de zachtmoedigheid en onschuld van kleine kinderen en hij zei: “Zalig zijn de zachtmoedigen; want zij zullen het aardrijk beërven” (Matth. 5:5). Zachtmoedigheid en nederigheid worden doorgaans niet beschouwd als overtuigend manlijke karaktertrekken. Ze worden dikwijls op één lijn gesteld met zwakheid. Maar dat was niet de opvatting van Jezus. Er is geen zwakheid in het beërven van het aardrijk. Voor Jezus waren zachtmoedigheid en macht niet te scheiden. De macht waarop hij aanspraak maakte was namelijk niet zijn eigen macht, maar iets dat oneindig veel groter was. Daarom kon hij ook vol vertrouwen zeggen: “Ik kan van mijzelf niets doen” (Joh.5:30). Stel je dat eens voor. Bij alles wat hij tot stand bracht was er absoluut niets dat hij voor zichzelf persoonlijk opeiste. Omdat hij wist zoals hij dat zelf uitdrukte: “de Vader die in mij blijft, die doet de werken” (Joh.14:10). De Vader die in hem bleef was de goddelijke Geest, God, die oneindige kracht en genezende macht dóór hem openbaarde. Hier maakt Jezus aanspraak op zijn geestelijke zelfheid, of Christus, welke altijd één is met de Vader. Zijn goddelijke aard of Christus was één met de Vader, zelfs vóór Abraham en na de hemelvaart. De Christus werd nooit geboren en nooit gekruisigd, ofschoon geboorte en kruisiging wel ervaren werden door de menselijke Jezus. In het verwerpen van een eigen ik, en in de erkenning van de Christus als zijn echte natuur, zien we de zachtmoedigheid en nederigheid van zijn macht.

Oorzaak en gevolg

Christian Science leert dat God de fundamentele oorzaak of Beginsel is. Kunt u zich ooit een voorstelling maken van een oorzaak zonder gevolg, van een zon zonder zonlicht? Of kunt u zich een gevolg zonder oorzaak voorstellen, zonneschijn zonder zon? Oorzaak en gevolg zijn niet te scheiden, ofschoon verschillend van aard. De goddelijke oorzaak en zijn gevolg, Beginsel en idee, God en Zijn geestelijk heelal, de mens inbegrepen, vormen het fundamentele evenwicht van alle werkelijk bestaan. Verder moet uiteraard het gevolg van dezelfde aard zijn als de oorzaak, zoals zonlicht uitsluitend licht is evenals de zon. Indien dan de geaardheid van God volmaakt evenwicht insluit, volgt daaruit dat de werkelijke aard van de mens, de diepe geestelijke werkelijkheid die alle uiterlijke verschijningsvormen bepaalt, eveneens volmaakt evenwicht moet insluiten. Maar wat dan is de aard van God? Christian Science openbaart dit in zeven synonieme termen. Beginsel, Geest, Liefde en Waarheid, Ziel, Leven en Gemoed. Deze termen hebben geen betrekking op zeven goden of op zeven delen van één God. Elk van deze synoniemen heeft betrekking op God als geheel, maar elk synoniem belicht een bepaald facet, dat wil zeggen zijn bepaalde hoedanigheden van de aard van de Godheid. Het “volmaakte evenwicht” van God en van zijn ontelbare hoedanigheden moet tot uiting komen in het volmaakte evenwicht van de werkelijke aard van de mens. Naarmate we dit volkomen evenwicht van God, dat tot uiting komt in onszelf zowel als in anderen, onderkennen, ervaren we het koninkrijk der hemelen op aarde. We gaan dan zien dat harmonie binnenin ons regeert, op dit ogenblik, hier en nu.

Volmaakt evenwicht

Geestelijk evenwicht leidt nooit tot een doorsnee resultaat zonder hoogtepunten, nooit tot een saaie middelmatigheid zonder variatie en contrasten. In dat duffe niemandsland komen we terecht wanneer we onverzoenlijke tegenstrijdigheden, zoals het goede en het kwade, met elkaar in evenwicht proberen te brengen. Waar het om gaat is het evenwicht tussen positieve, uit God voortvloeiende kwaliteiten, die weliswaar verschillen, ja, zelfs contrasteren, maar altijd elkaar aanvullen en nooit met elkaar in strijd zijn. Door zo’n ervaring rijst iemand onvermijdelijk tot een vollere en rijkere ervaring dan mogelijk zou zijn door elk van die kwaliteiten afzonderlijk. We spreken hier over twee kwaliteiten die elkaar aanvullen en completeren, zoals spaken van een wiel in evenwicht zijn. Ze brengen ons tot een vollediger idee van leven, ja, ze versterken ons leven. Op basis van deze geestelijke redenering kunnen alle andere gewenste kwaliteiten in evenwicht worden gebracht. Hoe kunnen we bijvoorbeeld zeker van zijn dat genade altijd gepaard gaat met gerechtigheid? Shakespeare ving hiervan een glimp op toen hij schreef: “Een aardse macht komt het meest nabij, als naast het recht genade staat.” (De koopman van Venetië) Ken God als Waarheid en als Liefde tegelijkertijd en altijd zal dan naast rechtvaardigheid genade staan en naast genade rechtvaardigheid. En hoe staat het met jeugd en rijpheid? Is het noodzakelijk dat rijpheid ontbreekt op jeugdige leeftijd? Of dienen we jeugdigheid te verliezen om rijpheid te verwerven? Nee, jeugd en rijpheid zijn in hun hoogste betekenis zuiver geestelijke kwaliteiten, zoals frisheid van het goddelijke Leven en de standvastigheid van het goddelijk Beginsel. Daarom behoren ze feitelijk voortdurend in volmaakt evenwicht bij ons allemaal.

Editorial comment

Mary Baker Eddy was een trouw volgeling van Jezus en evenals
hij bracht ze merkwaardig veel evenwicht in haar leven tot uitdrukking.
Een redacteur van een Londense krant schreef over haar het volgende:

“De zachtmoedigste, beminnelijkste en meest beschaafde vrouw die ik
ooit gekend heb. En met al die zachtmoedigheid bezat ze het vuur van
een groot hervormer; met al die beminnelijkheid was ze niettemin een van
de diepste denkers; haar aangeboren beschaving verhinderde haar niet de meest

geavanceerde leidster te zijn van mannen en vrouwen in de wereldstrijd
van het goede tegen het kwaad. . . . Wellicht heeft niets hen die
mevrouw Eddy persoonlijk hebben ontmoet, méér getroffen dan de

immense kracht van haar karakter gecombineerd met die uitzonderlijke
bezorgdheid voor de mensheid.”

Editorial Comments on the Life and Work of Mary Baker Eddy.

(Boston: The Christian Science Publishing Society), 1e druk, blz. 4.

Zijn uitdrukking zijn

Wat verlangt Gods wet van ons? De wet van de goddelijke Liefde verlangt van ons dat we meedogend en zachtmoedig zijn. Het goddelijk Gemoed verlangt van ons dat we intelligent en scherpzinnig zijn. Beginsel verlangt van ons dat we ordelijk zijn, consequent en wetsgetrouw. Hoe kunnen we de kwaliteiten vinden om aan die eisen tegemoet te komen? Door te erkennen dat God hun oneindige en altijd beschikbare oorsprong is. Mrs. Eddy schrijft in Miscellaneous Writings p.307: “God schenkt u Zijn geestelijke ideeën, welke voortdurend in uw dagelijkse behoeften voorzien. Vraag niet om wat u morgen meent nodig te hebben: het is voldoende dat de goddelijk Liefde een altijd aanwezige hulp is; en als u wacht, zonder te twijfelen, zult u elk moment alles hebben wat u nodig hebt.” Naargelang we ernaar streven om te volbrengen wat God van ons verlangt, namelijk Zijn uitdrukking te zijn, en erkennen dat God elk idee verschaft dat nodig is om aan dat verlangen te voldoen, ervaren we een gevoel van geestelijk evenwicht. En dit besef verschaft dan al wat nodig is om vraag en aanbod in het menselijk vlak in evenwicht te brengen.

Geestelijke ideeën

Veronderstel eens dat u veel talent heeft aan te bieden of grote bekwaamheid, maar dat er geen vraag naar is. Of stel u voor dat u enige rekeningen moet betalen maar geen geld genoeg heeft. Miljoenen van zulke onevenwichtigheden bij elkaar vormen enkele van de voornaamste problemen waarmee de wereld worstelt: werkeloosheid, energiecrisis, voedseltekort, inflatie, etc. Zulke wereldproblemen ontstaan uit het denken van de wereld. In het rijk van het geestelijk werkelijke bestaat voortdurend een volmaakt evenwicht tussen vraag en aanbod. Daar is nooit een overschot en nooit een tekort, omdat dit het rijk van ideeën is. Kunt u zich indenken dat u zou zeggen: “ik kan die berekening niet afmaken want ik heb geen zevens meer.”? Omdat zeven een numeriek idee is, kunnen er nooit te weinig of teveel van zijn. Het is voor het al-intelligente Gemoed niet mogelijk geestelijke ideeën voort te brengen waarvoor geen bestemming is. Ook kan dit Gemoed niet de behoefte aan iets scheppen zonder te voorzien in de ideeën die aan die behoefte voldoen. Mrs. Eddy zegt ons dat Gods wet “slechts datgene van ons eist, wat wij ook zeker kunnen volbrengen.” (W&G p. 233).

Verborgen eigengerechtigheid

In Jezus gelijkenis van de ‘verloren zoon’ wekte het welkom dat de Vader zijn weergekeerde verloren zoon gaf woede en verbittering bij de oudste broer. Hij had het gevoel dat het zijn goed recht was verontwaardigd te zijn over het welkom dat zijn thuisgekomen verkwistende broer ten deel viel. Maar ook voor hem was het nodig zich te onderwerpen aan de invloed van de goddelijke Liefde met haar onbegrensde vrijgevigheid en vergevingsgezindheid. De laatste woorden van de vader in deze gelijkenis: “Kind, gij zijt altijd bij mij, en al het mijne is het uwe” (Luk 15:31), brengen de onbegrensde aard van Gods liefde en genade duidelijk aan het licht, een liefde die niet alleen de meer in het oog lopende vleselijke zonden, maar ook de meer verborgen eigengerechtigheid kan genezen. In Wetenschap en Gezondheid p. 265 schrijft Mrs. Eddy: “Stervelingen moeten tot God worden aangetrokken, hun gevoelens en oogmerken moeten geestelijker worden - zij moeten tot steeds ruimere opvattingen van het zijn komen en enig juist begrip van het oneindige verwerven - willen zonde en sterfelijkheid afgelegd worden.”

Zuivere logica

Jezus was in staat zijn werk te doen doordat hij zich een fundamenteel feit realiseerde, dat in het begin van de Bijbel staat: “God schiep de mens naar zijn (Gods) beeld en gelijkenis (Gen 1:27).” Dit betekent dat de mens zuiver geestelijk is. Dit was altijd het uitgangspunt van Jezus. Hij onderwees zijn discipelen dienovereenkomstig. Hij spoorde hen aan: “Weest dan gijlieden volmaakt, gelijk uw Vader die in de hemelen is, volmaakt is. (Matt.5:48)”. Let eens op de zuivere logica: een volmaakte Vader, God, en daarom volmaakte zonen en dochters. Op deze grondslag moesten de discipelen genezen en onderwijzen. Er volgde voor de discipelen een periode van intensieve training. Ze moesten, net als u en ik, een heleboel dingen afleren. Zoals elke goede leraar, onderwees Jezus door middel van voorschriften en voorbeelden. Hij bewees de waarheid en logica van zijn methode door fysieke en morele genezingen. Nadat de Meester hen uitvoerig en duidelijk had uitgelegd wat de mens in werkelijkheid is, moesten de discipelen zelfstandig de bewijzen geven van hun inzicht. Een aantal van hen heeft markante getuigenissen achtergelaten van genezingen en onderricht gebaseerd op hun nieuwe ontdekking, namelijk de zuiver geestelijke identiteit van de mens.

All-embracing Love

Lecture given by Frank Prinz-Wondollek.